Brussel, 19 april 2024, 7u30:  

​

Een Limburgse man (45) ging nietsvermoedend op zoek naar zijn onbekende biologische afkomst. Dit deed hij omdat hij had vernomen dat zijn ouders wegens vruchtbaarheidsproblemen beroep hadden gedaan op een inseminatie met het sperma van een donor. 

 

Na onderzoek door VZW Donorkinderen blijkt dat alvast 2 donorkinderen werden verwekt met het sperma van een student zonder diens toestemming of medeweten. De student gaf enkel toestemming om deel te nemen aan een wetenschappelijke studie. Het is de eerste keer dat zulk misbruik in België aan het licht komt. VZW Donorkinderen verzoekt om een grootschalig onderzoek uit vrees dat veel meer studenten werden misleid. 

 

Start van een zoektocht
“Het was wel even schrikken toen ik erachter kwam dat ik een donorkind was.” begint Tom*. “Ik begreep niet goed waarom mijn ouders dit zolang hadden verzwegen, net omdat het echt wel belangrijke informatie is die je hoort te weten.”

“Op het moment dat ik het vernam was ik zelf al vader” gaat hij verder. “Los van hetgeen dat het teweeg brengt bij jezelf, realiseerde ik me dat een onbekende afkomst ook een impact heeft of kan hebben op mijn eigen kinderen. Zowel mijn als hun medische voorgeschiedenis klopt slechts gedeeltelijk wat reële toekomstige risico’s kan veroorzaken”. stelt hij. 

Genetische aandoening 
“Nog niet zo lang geleden werd vastgesteld dat ik drager van de genetische aandoening mucoviscidose ben. ” aldus Tom. “Ik startte mijn zoektocht voornamelijk met als doel eindelijk toegang tot correcte en volledige medische informatie te hebben. Daarnaast wou ik ook mijn biologische vader, halfbroers – en zussen verwittigen zodat zij zichzelf en hun kinderen kunnen laten testen.”

Tom registreerde zich op aanraden van VZW Donorkinderen bij een aantal internationale DNA-databanken in de hoop zijn biologische vader of andere dichte verwanten te kunnen vinden. In zulke DNA-databanken wordt je DNA-profiel vergeleken met DNA-profielen van andere gebruikers. Heb je DNA gemeenschappelijk met iemand, dan leidt dit tot een DNA-match. Hoe groter de DNA-match hoe dichter dat deze persoon genetisch van hem of haar staat.  

Gevonden: een halfbroer èn biologische vader
“In de DNA-databank van MyHeritage vond ik niet alleen een halfbroer, ik vond ook meteen mijn biologische vader” gaat Tom verder.  “Ik stond er zelf van versteld hoe snel het allemaal is gegaan. Eerst was ik blij en opgelucht. Uiteraard was ik ook meteen nieuwsgierig”. 

“Ik contacteerde eerst de halfbroer. Het was me al opgevallen dat hij niet dezelfde achternaam als onze biologische vader had.” vertelt hij verder. “We hebben slechts even contact gehad. Het bleek namelijk dat hij zelf niet wist dat hij een donorkind was.” 

“Daarna heb ik via de website van de DNA-databank mijn biologische vader een bericht gestuurd waarin ik mezelf voorstelde, hem vertelde hoe ik erachter was gekomen en bij welke arts mijn ouders hadden aangeklopt om hun kinderwens alsnog ingevuld te krijgen”, aldus Tom. “Ik had verwacht een bericht terug te krijgen maar het bleef heel stil aan de andere kant van de wand.”
 

“Tijdens mijn zoektocht bleef ik contact houden met VZW Donorkinderen. Steph, de voorzitter van de VZW, opperde om hem zelf te benaderen en contact te leggen” eindigt hij.

“Het gesprek dat ik met hem had was ontstellend.” steekt Steph Raeymaekers van wal. “Hij vertelde me dat de grond onder zijn voeten was weggezakt toen hij het bericht van Tom had gekregen. Bij de DNA-match met de eerste zoon dacht hij eerder dat het een kind uit een vroegere liefdesrelatie betrof waarvan hij niet op de hoogte was. Toen hij de naam van de moeder van jongen helemaal niet herkende, nam hij aan dat de DNA-databank zich had vergist en schonk er verder geen aandacht aan.”vertelt ze verder. 

Misleiding troef 
“De man vertelde me dat de puzzelstukken pas in elkaar zijn gevallen toen hij de naam van de arts Robert Schoysman in het bericht van Tom las. Wat blijkt: hij kende die arts want hij zich had midden jaren 70 bij deze prof aangemeld ter deelname aan een wetenschappelijke studie over mannelijke vruchtbaarheid.” aldus Steph. “De man voegde eraan toe dat hij op geen enkel moment werd gevraagd noch dat hij ooit de toestemming heeft gegeven om zijn sperma voor andere doeleinden te mogen gebruiken. Dat hij nu moet vaststellen dat tegen zijn wil en zonder enige kennisgave mensen met zijn sperma werden verwekt, is voor hem ontzettend moeilijk om te aanvaarden.” 
 

Het is voor het eerst dat dit soort misbruik van een Belgische fertiliteitsarts naar buitenkomt. VZW Donorkinderen vraagt dan ook om een grootschalig onderzoek met niet alleen de medewerking van de Minister van Volksgezondheid maar ook die van Justitie, VUB, UZ Brussel, FAGG en de Orde Van Artsen. 
 

Ronselen in aula’s
“De oproep ter deelname aan het wetenschappelijk onderzoek vond plaats in de aula’s van de Vrije Universiteit in Brussel waar Robert Schoysman vanaf 1973 als professor Verloskunde aangesteld was. Hij ronselde deelnemers niet alleen onder zijn studenten, maar riep ook op om mannelijke vrienden aan te spreken en hen naar hem toe te leiden. Studenten kregen een vergoeding van 1.000 Belgische frank (25 euro) per zaaddonatie. Deelname tot wetenschappelijk onderzoek was een makkelijke bijverdienste dat toeliet dat je heel veel en voor een langere periode kon doneren. De man in kwestie leverde 5 jaar lang van 1974 tot 1979, 4 keer per maand een zaadstaal af. ”weet Steph.

“Het spreekt voor zich dat de man die sperma voor die studie heeft gedoneerd, zich ontzettend bedrogen voelt. Hij verkeert nog steeds in shock maar was wel bereid om het verhaal aan De Standaard te bevestigen.” aldus de voorzitter van de VZW. 

 

Fraude aan de lopende band?
“Hoeveel andere studenten werden slachtoffer van deze frauduleuze praktijken? Hoe lang heeft dit soort misbruik plaatsgevonden? Hoeveel wensouders als kinderen werden belazerd door deze arts? Maakten andere artsen en hun opvolgers zich evenzeer schuldig aan dit soort van wanpraktijken?  Hoeveel biologische kinderen lopen er rond van nietsvermoedende studenten die enkel ‘voor de wetenschap’ sperma afstonden? Hoeveel mensen hebben ongevraagd en onwetend een hoop halfbroers- en zussen rondlopen?” vraagt Raeymaekers zich af. “Het zijn te belangrijke vragen om niet te beantwoorden. Vandaar ook onze oproep naar een grootschalig onderzoek zodat slachtoffers correct ingelicht kunnen worden.”

Oproep aan oud-studenten, ouders en donorkinderen
VZW Donorkinderen heeft ook nog een oproep voor oud-studenten van de VUB, ouders die bij R. Schoysman langs gingen en uiteraard ook donorkinderen of mensen die aan hun afkomst twijfelen: meld je bij ons aan zodat we je gericht verder kunnen helpen in het beantwoorden van mogelijke vragen. Elke melding wordt discreet behandeld. Mailen kan via donorkinderen@gmail.com of via het contactformulier.


Niet de eerste keer
De sleutelfiguur in deze fertiliteitsfraude is de inmiddels overleden professor Robert (Bob) Schoysman, een gerenommeerde vruchtbaarheidsarts en gynaecologisch chirurg. Hij was één van de pioniers van in-vitrofertilisatie en donorinseminatie in België. Zo richtte hij in 1970 als eerste fertiliteitsarts een cryo-spermabank op. In 1973 werd hij aangesteld als hoogleraar Verloskunde aan de Vrije Universiteit van Brussel. Hij was voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (VVOG) en lid van talrijke verenigingen over heel de wereld. 

​

Als fertiliteitsarts was Robert Schoysman werkzaam in onder meer UZ Brussel, het Brugmann ziekenhuis, Van Helmont ziekenhuis (AZ Jan Portaels nu) maar had ook een eigen privépraktijk in Sint-Agatha-Berchem dat hij samen met zijn vrouw Andrée Deboeck runde. Zijn professionele carrière liep vanaf 1958 tot begin 2000. Hij stierf in 2016.

Het is niet de eerste keer dat hij in opspraak komt. Een Belgische drieling – waarvan de voorzitter van VZW Donorkinderen deel van uit maakt – werd verwekt aan de hand van een inseminatie van cocktail met het sperma van 2 mannen. De VZW kon al meermaals vaststellen dat ondanks de belofte aan wensouders om gebruik te maken van het sperma van getrouwde vaders met gezonde kinderen, dat dit in vele gevallen niet klopt. De donoren die VZW al kon vinden of zich aanmelden blijken kinderloze studenten of stagiaires te zijn geweest. Er is ook 1 geval bekend waar R. Schoysman een spermastaal uit het UZ Brussel mee heeft genomen om er een vrouw in zijn eigen privépraktijk mee te bevruchten. 

* Tom is een schuilnaam.

Verzoek indien jullie dit verhaal publiceren: graag geen afbeelding van een potje met pornoboekjes. De afbeelding van het potje met pornoboekjes doet afbreuk aan het onderwerp en de ernst van het verhaal. Daarnaast denigreert niet alleen mannen die doneren, het denigreert ook de mensen die eruit voortkomen. Jullie kunnen beter dan dat.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​
 

 

Cut out Robert (Bob) Schoysman uit VRT-reportage ‘Kind van de berekening’ uit 1972
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Foto uit A tribute to Professor Robert Schoysman (1928 – 2016) 


 

.